„Na całym świecie kapitalizm wzbudza nienawiść. Słowo to kojarzy się z egoizmem, wyzyskiem, nierównością, imperializmem, wojną”. Tak rozpoczyna się jeden z rozdziałów książki Novaka. Książki, która wybija się jako nieprzejednany głos sprzeciwu wobec odwiecznej mantry o uciśnionych i uciskających, o demoralizującej sile bogactwa i dzikości wolnorynkowych reguł.
Dzieło Novaka składa się z trzech obszernych części. W części pierwszej autor wprowadza nas w pojęcie demokratycznego kapitalizmu. Zastanawia się nad jego gospodarczymi dokonaniami i zarysowuje przewagę nad takimi formami życia społecznego jak feudalizm, merkantylizm czy socjalizm. Jednocześnie wskazuje na wady i niedociągnięcia ustroju kapitalistycznego. Dochodzi przy tym do interesującego wniosku, że warunkiem sine qua non istnienia kapitalizmu w jakiejkolwiek społeczności jest poszanowanie wartości moralnych i religijnych.
Część druga stanowi doskonałą analizę utopijności myśli socjalistycznej. Dyskurs Novaka nie rozgrywa się tu na poziomie abstrakcyjnych idei. Autor odwołuje się do bolesnych doświadczeń historycznych. Naprzód bierze pod lupę najbardziej radykalny przejaw socjalizmu, jakim był stalinowski reżim.
Czytaj dalej »