W poszukiwaniu nauczycielki życia

Pamięć i tożsamość (oprawa twarda)Już w starożytności znane było powiedzenie: „Historia magistra vitae est”. Czy to samo zdanie można odnieść do czasów współczesnych? W jaki sposób korzystamy z tych doświadczeń, które już minęły? Czy stają się one dla nas nauczycielką życia? Z pewnością należy stwierdzić, że Jan Paweł II w książce pt. „Pamięć i tożsamość” jest doskonałym obserwatorem wydarzeń, mających miejsce w Polsce, Europie i na świecie. Ojciec Święty podejmuje refleksję nad współczesnymi zjawiskami, szukając ich korzeni i oceniając je w świetle minionych lat.

Sam Jan Paweł II doświadczył istnienia w świecie różnych form dualizmu. Nigdy jednak nie tracił nadziei, iż mimo narastającego zła zwycięży dobro. Ta prawda była żywa w całym jego życiu, najpierw jako kapłana, biskupa, potem jako papieża. Książka „Pamięć i tożsamość” podejmuje więc zagadnienie dobra i zła, zwracając uwagę, iż odkupienie dokonane w Jezusie Chrystusie jest miarą wyznaczoną złu, a jednocześnie staje się dla człowieka zadaniem.

Ważnym zagadnieniem, które porusza dalsza część lektury, jest problem wolności i odpowiedzialności, gdyż historia przynosi wiele dowodów niewłaściwego używania wolności przez człowieka. Ojciec Święty, wyciągając z nich wnioski w oparciu o etykę filozoficzną i chrześcijańską, ukazuje na czym polega prawdziwa wolność i czemu tak naprawdę ma służyć.

Jan Paweł II dotyka tu przede wszystkim doświadczeń własnego narodu i Kościoła w Polsce z lat 1939–1989, podając naukę z tego trudnego okresu dla przyszłych pokoleń: „Myślę, że musimy się nauczyć przede wszystkim sięgania do korzeni. Tylko wtedy zło wyrządzone przez faszyzm czy komunizm może nas w jakimś sensie ubogacać, może nas prowadzić do dobra, a to niewątpliwie jest program chrześcijański”. Papież wzywa, by nie zmarnować tego zwycięstwa, o które w minionych wiekach walczyli Polacy. Ostatni rozdział poświęcony jest możliwościom i zagrożeniom, jakie niesie za sobą system demokratyczny.

Myślę, że te głębokie przemyślenia Sługi Bożego uczą przede wszystkim, czym jest prawdziwy patriotyzm. Należy na to zwracać uwagę zwłaszcza dlatego, iż pojęcie to we współczesnym języku powoli zanika. Warto więc sięgnąć do niniejszej pozycji, by zobaczyć, co kryje się za takimi pojęciami, jak „ojczyzna”, „naród”, „kultura”. W swoich refleksjach Autor nie zawęża się jednak tylko do swojej ojczyzny, ale ogarnia myślą i Europę, i cały świat. To, w jaki sposób papież widzi Polskę i Kościół na tle Europy i innych kontynentów, dowiesz się Czytelniku, sięgając do niniejszej lektury.

Należy zaznaczyć, że we wszystkich tych refleksjach historyczno-filozoficzno-teologicznych Jan Paweł II korzysta z własnych doświadczeń nabytych najpierw w Polsce, potem na Stolicy Piotrowej i podczas pielgrzymek apostolskich po świecie, których opisy z pewnością ułatwiają i umilają czytanie pozycji „Pamięć i tożsamość”. Ojciec Święty wielokrotnie odwołuje się też do Pisma Świętego, dokumentów Soboru Watykańskiego II i myśli tych filozofów i teologów, które pozwalają wyjaśnić i zrozumieć bieg historii.

Tak więc zachęcam do poznawania myśli Jana Pawła II, aby – jak zaznacza we wstępie do książki redakcja – obudzić w sobie poprzez powrót do „pamięci” żywe poczucie własnej „tożsamości”. Należy też wspomnieć, iż lektura ta jest poszerzeniem rozmowy, która miała miejsce w 1993 roku w Castel Gandolfo z dwoma polskimi filozofami: ks. Józefem Tischnerem i Krzysztofem Michalskim. Warto więc skorzystać z bogactwa tych przemyśleń, które uczą krytycznego i twórczego myślenia, żeby poczuć się odpowiedzialnym za losy Kościoła i narodu w XXI wieku.

Bardzo interesującym dodatkiem w zakończeniu książki jest rozmowa Ojca Świętego z księdzem prałatem Stanisławem Dziwiszem, będąca dokładnym opisem i podsumowaniem wydarzeń z 13 maja 1981 roku. Jest to niezwykle wymowne świadectwo Jana Pawła II, iż „Ktoś prowadził tę kulę”. Niech ta lektura przyczyni się do odnajdywania w Jezusie Chrystusie odpowiedzi na najgłębsze pytania i problemy, gdyż „w miłości, która ma swoje źródło w Sercu Chrystusa, jest nadzieja na przyszłość świata. Chrystus jest Odkupicielem świata: «a w Jego ranach jest nasze uzdrowienie» (Iz 53, 5)”.
Anna Heppner

Anna Heppner


Zobacz też


Dodaj komentarz

Kolorem czerwonym oznaczono pola obowiązkowe